Ekonomide çözüm zor görünüyor

Son olarak IMF ve uluslararası rating kuruluşlarının raporlarında da, bu tıkanmaya dikkat çekiliyor. Uluslararası likiditeye karşı aşırı duyarlılık, ekonomik ve siyasi risklerin arttığının vurgulanması, hep yaşanan tıkanmanın sonuçları.
Aslında Ali Babacan başkanlığındaki ekonomi yönetimi bir süredir bunu saptadı, çıkış yolları arıyordu. Ancak çıkış yolu olarak ortaya çıkan “öncelikli projeler” başlığı altındaki yapısal tedbirlerin ilk bölümü, hem içerik olarak umut vermedi hem de uygulama noktasında ciddi sıkıntılar olması bekleniyor.
Son dönemde iyi haber dünya petrol fiyatlarından geliyor. Özellikle sıkıntının baş gösterdiği cari açık ve enflasyonda olumlu kazanımlar için dünya petrol fiyatlarının düşük seyrinde gitmesi büyük önem taşıyor. Bu fiyat seviyesi için çeşitli tahminler var ama şahsen, Rusya’nın Batı ile yaşadığı krizin çözülmesiyle birlikte petrol fiyatlarının yeniden yukarı gelmesini bekliyorum. Rusya’nın mevcut durumu uzun süre devam ettiremeyeceği ise ortada…
Petrol fiyatlarında son aylardaki düşüş cari açık rakamlarını düzeltti ama unutmayalım ki; buna rağmen cari açığın milli gelire oranı ancak yüzde 5’e inebiliyor. Hem de yüzde 3 büyüme yaşanırken... Ekonomi bürokratları yüzde 3 büyüme yüzde 5 cari açık ile bir-iki yıl daha gidilemeyeceğinin farkındalar.
Ekonomi yönetimi uzun süredir bu tıkanmayı görüyor, yapısal tedbir istiyor ama hükümet buna izin vermiyordu. Şimdi “orta gelir tuzağından çıkamıyoruz” diyerek, sürdürülebilir büyüme oranlarını yükseltip, bu tıkanmayı aşmak için yapısal tedbirler nihayet gündeme getirdi. Ancak hazırlanan ilk öncelikli proje demeti, piyasalara güven vermedi. Başbakan Davutoğlu G-20 dönüşü 2. Paketin açıklanacağını söylemişti ama belli ki paket gecikiyor. Bence gecikmesinin en önemli nedeni de ilk paketin kabul görmemesi ve bu nedenle 2. paketin daha içerikli hazırlanması için hazırlıkların uzamış olması…
Paketlerin güven vermesi için ilk paket dahil, somut mikro önlemler ve daha kesin takvimlendirme şart. Aksi takdirde güven verebilmesi mümkün değil.

BÜROKRASİDEKİ NİTELİK EROZYONU

Bu noktada ekonomi bürokrasindeki nitelik erozyonunun iyice ortaya çıktığını da söylemek gerekiyor. Paketlerin niteliğinin düşük olması da, bence bu erozyonun göstergesi. Hükümet, kendisinden önce yetiştirilmiş, kendisine yakın kişilerle şimdiye kadar işi götürdü ama arkası artık gelmiyor. Yani bakan ve müsteşar olan yetişmiş teknisyenlerin ardından, nitelikli teknisyenler gelmiyor. Bunun en önemli nedeni ekonomi bürokrasisinde de partizanlığın had safhaya ulaşması. Bir başka deyişle yetişebilecek uzmanların, partili olmadıkları için önleri açılmıyor. İyi uzmanların bir bölümü işlerin dışında tutuluyor. Bir kısmı ise bir yolunu bulup özel sektöre kaçmayı tercih etti. Bu nedenle orta kademede bu paketlerin içini yeterince doldurabilecek, vizyona sahip uzman sayısı çok az. Yetişmiş orta ve üst düzey teknisyenlerin arasında partili olanların bir kısmı da küstürüldü, çalışmalara kerhen katılıyorlar. Cumhurbaşkanının hükümetin istediği uzmanları uzun süre atamaması da artı bir sorun oldu.
Bu durumu tartıştığımız bazı bakanlar da, erozyonu itiraf ediyorlar. Çarenin siyasi görüşüne bakmadan, nitelikli ve işi bilen insanların göreve getirilmesi olduğunun farkındalar ama kimse partiden korktuğu için bunu yapamıyor.
Tabi ki bağımsız kurumların aşırı siyasileşip, uzmanlıklarının azalması, kamu kurumu haline gelmeleri de bürokrasinin niteliğinin düşmesinde büyük etken. Özetle; ekonomide tıkanma tespit edildi ama çözüm her açıdan zor görünüyor.