Şairler şairleri sever mi

Evet bu söz doğrudur ama acaba bu doğruluk teoride kalıp uygulamaya geçer mi?
Bu günkü yazımın esin kaynağı Ümit Yaşar Oğuzcan’ın Şairlerin Seçtikleri antolojisi*.
Bazı jürilerde şairlerin başka şairler için oy verirken, sözlerden, latifelerden kimleri, niçin beğendiklerini çıkarmaya çalışırım.
Her şairin bir ustası vardır, ona toz kondurmaz, oy vermede o şairin çizgisini gözetir, çoğunlukla da oy verdiği, seçtiği şiir kendi şiir anlayışı doğrultusundadır, karşıt poetikalar pek iltifat görmezler.
Usta şairlerin ödüllerde, söz konusu genç şairlerse kendi beğendikleri şairlere meylederler, onları usta belleyenlerin kazanmalarını isterler.
Bu saptamalardan, şairlerin şiir seçici kurullarında uyumsuzluğu temsil ettikleri kanısına varmayın, ama birer anı olarak da belleğinizde tutun.
Hatırlayabildiğim şairlerin hazırladığı şiir antolojilerini yazınca, kitaplığınıza bakarsınız:
İlhan Berk, Ataol Behramoğlu, Asım Bezirci, Kemal Özer, Metin Celâl, Enver Ercan, küçük İskender, Yılmaz Odabaşı, Refik Durbaş.
Sanırım iyi bir okur, kütüphanesinde bu antolojileri karşılaştırır. Şair antolojileri konusunda bir yoruma varır.

*

ESKİ antolojileri her zaman masamda bulundururum, çünkü Türk şiirinin gelişimini antoloji türü anlayışını, o zaman okurun en çok ilgisini çeken şairleri öğrenirsiniz.
Unutulanları, unutturulanları, zamanında ünün doruğuna çıkıp da sonradan edebiyat tarihine gömülenleri buradan öğrenirsiniz.
Şairlerin antolojileri, bir ölçüde Türk şiiri üzerine düşündüklerinin de dizelerle açıklanmasıdır.
Ümit Yaşar Oğuzcan’ın düzenlediği antoloji bakın hangi özellikleri taşıyor.
Ölen şairlerin şiirlerini başka şairler, eleştirmenler seçmiş, yaşayan şairler şiirleri kendileri seçmiş.
Antoloji iki açıdan da hâlâ okur ilgisine layık bir toplam.
Yaşayan şairler ölen şairlerin hangi şiirlerini beğenmişler. Demek ki o şiirler onları etkilemiş...
Ümit Yaşar Oğuzcan’ın antolojisinin başındaki yazı hem antoloji hazırlamanın güçlüğünü hem de bir şair olarak yaşanılan ikilemi yazıya getiriyor:
“Peki, neden iyi antolojiler çıkmıyor bizde? Önce bunun cevabını araştıralım: Tarafsız bir görüşle ve yeterli kimseler tarafından yapılması gereken seçme işinin, çoğu kez işe önyargılarla girişen, yetersiz ve sorumsuz kişiler tarafından yapılması, bir de gerek kültür, gerek sağduyu yönünden yeterli kimselerin tenkitlere, hatta saldıranlara hedef olmak endişesiyle bu işten kaçınmalarıdır.
Antolojimizin en önemli özelliği: Birkaç kişi dışında yaşıyan şairlerimizin şiirlerini kendilerinin seçmiş olmalarıdır. Bu kuralı hayatta olmayan şairler için de uygulamak elbette mümkün olamazdı. Fakat bugün hayatta olmayan bu 17 şairden en az 7-8’inin olmadığı bir antoloji de her şeyden önce eksik, hatta yarım olurdu. Bu bakımdan bu 17 şairden 2’sinin şiirlerini kendim seçtim. Öteki 15 şairin şiirlerini de yakınları, dostları, sevenleri seçtiler.”
Bu yazının devamında, antolojiye bu şairlerin neden girdiklerinin gerekçelerini sıralıyor.
Hepsine katılmasam da bugün bazılarının benim için de geçerli olduğunu söyleyebilirim.
Gelelim bir şairin şiir antolojisi hazırlamasına ...
Gerçekten de her antoloji hazırlayan şairin bu seçim zorluğu içinde kaldığı kanısındayım:
“Bu arada bu antolojiyi düzenleyen Ümit Yaşar Oğuzcan ile şair Ümit Yaşar Oğuzcan arasında anlaşmazlıklar olmadı değil. Fakat her defasında şair Ümit Yaşar Oğuzcan antoloji düzenleyicisi Ümit Yaşar Oğuzcan’a uydu ve saygı gösterdi.”

*

ELBETTE antolojiler, kitaplığımızın en işlevsel, etkili, önemli edebiyat rehberleridir.

(*) Şairlerin Seçtikleri, Antoloji, Düzenleyen: Ümit Yaşar Oğuzcan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.