İlan ve reklam ve hayatımız

REKLAMLARIN tarihi, o toplumun tarihinin bir bölümüne ışık tutar.
Bir zamanlar çok beğenilenler, dönem modaları gündelik hayata dair çok şey söyler. Hele bunlar sabundan kumaşa kadar uzanan geniş bir listeyi kapsıyorsa, söyleyeceği şeyler de o kadar artar.
Ergun Hiçyılmaz’ın kitabı da bu merakımı gideren çalışmalardan biri.
Asr-ı Hayat adındaki ilan/reklam tarihinin örneklerini içeren albümün başındaki yazı, Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Mehmet Atalay’ın.
Kitabın yazılış biçimini bakın nasıl özetliyor:
“Yöntemimiz daha çok görülmemiş veya az rastlanılmış ama geçmişin yıllarında unutulmuş görsel ve bilgisel ayrıntıları okuru fazla sıkmadan, öğretmenliği tamamen reddeden bir üslupla ortaya koymak oldu.”
Böyle kitaplarda, edinmek istediğimiz ilk bilgi ilkler konusunu öğrenmektir.
Tespit edilen ilk gazete ilanı 1525 yılında Almanya’da yayınlanan bir ilaç reklamı. 1729 tarihli bir gazetenin ilk sayfasındaki sabun ilanı ise başmakalenin üstüne konulmuş.
Reklam tarihinde bir ilk daha.
The Times gazetesinin 1 Ocak 1829 tarihli nüshasında tam sayfa bir kitap ilanı yer alıyor. Edmund Lodge’un bir kitabı.

* * *

KİTAP sekiz bölümden oluşuyor:
Birinci Bölüm: Reklamın Tarihinden Kesitler,
İkinci Bölüm: Semtlerden Bedestene Eski İstanbul Esnafı,
Üçüncü Bölüm: Osmanlı Basınından İlanlar,
Dördüncü bölüm: İlanlarla Tıkır Tıkır İşleyen Makine: Singer,
Beşinci Bölüm: Reklamın Cumhuriyetle Tanışması,
Altıncı Bölüm: Cumhuriyet Dönemi Gazetelerinden Çarpıcı İlanlar,
Yedinci Bölüm: Ankara’dan İstanbul’a Uzanan Radyo Günlerinde ‘Cıngıllar’,
Sekizinci Bölüm: Reklamlar Bizatihi Hayattır. Işıklı Reklamları ile Ramazan Geceleri.
Bazı örnekleri öne çıkaralım: Singer dikiş makineleri eskiden her evde bulunan bir makine, önce elle çevirmeli olanı kullanıldı, sonra da pedallıları her eve girdi...
Singer bir simgeydi.
Elbet reklamlar denince, bunları yapan bir ustanın, grafikerin de adını anmak gerekiyor: İhap Hulusi’yi.
İnsanlar nerede eğlenirlerdi?
Kadınlar hangi kremi kullanırlardı?
Şeker nereden alınırdı?
Sirkeci Vezir Bahçesi’nde kimler sahneye çıkıyorlardı?
Yerli mallardan hangisinin reklamı etkileyiciydi?
Kullandığımız sabunları hatırlar mısınız? Peki, Brigitte Bardot hangi sabunu kullanırdı?
Kitaptaki bilgilerden ve ilanlardan, reklamlardan gündelik hayata dair izlenimler elde edeceksiniz.

* * *

EĞLENCELİ bir kitap.

Basın İlanlı Asr-ı Hayat, Ergun Hiçyılmaz, Basın İlan Kurumu Yayınları.