Edebiyat ödüllerini biliyor musunuz?

Bilmiyorsunuz, bilmiyorum. Çünkü ödüller konusunda bilgi alacağımız ne bir kitap var ne de bir internet sitesi.
Çoğu zaman beni, bizi ararlar, ödüllerin tarihini, kitapları, dosyaları nereye göndereceklerini sorarlar. İnanıyorum ki eğer Türkiye’de verilen edebiyat ödülleri konusunda böyle bir başvuru kaynağı olsa, katılımın daha çok olacağı kanısındayım.
Bu yazıyı neden yazma gereği duydum?
Gramophone* dergisinde bir dosya yayımlamışlar: ‘Müzik Ödülleri Rehberi’ (Music Competitions Guide).
Rehberin girişinde önemli ödülleri kazananların adları veriliyor, ödül aldıktan sonra mesleklerindeki yükselişten örnekler sıralanıyor. Ödül alanların ödüller konusunda düşüncelerine de yer verilmiş. Ödüllerin sanatçının hayatının değişmesindeki rolü de, ödülün etkisini gösteriyor.
Bugün dinlediğiniz, evinizde plakları, CD’leri olan birçok usta icracının aldığı ödülleri, ödülden sonraki yaşamlarını okuduğunuzda ödüllerin yarattığı farkı anlayacaksınız.
Dosyada bu konuda dünyada verilen 35’e yakın etkili ödülün olduğu yazıyor.
Adı geçen yazıda ödül alan sanatçılar arasında Türklere rastlamadım ya da kazananları buraya almamışlar.
Ödüllerin adı verilirken, şimdiye kadar kimlerin aldığı, ödül tutarı da yazılmış. Ödül alanlar plak şirketleriyle anlaşma yapıyor, konser önerileri alıyorlar.

* * *

GELELİM bizim durumumuza.
Sadece Behçet Necatigil’in İsimler Sözlüğü’nde ödül listesi vardı, bu da yeni baskılarda bugüne kadar getirilmedi.
Ödüle katılmak isteyen biri, bu konuda bir kitaba başvuramayacak, internette bilgi bulamayacak. Değişik açılardan bu bilginin yaygınlaşması gerekli.
Çünkü katılacak kişi, ödülün nasıl bir ödül olduğunu anlamak için, kendinden önce kazananların adlarını öğrenmeli. Parasal tutardan verilen diğer belgelere kadar inceleyebilmeli.
O bilgide mutlaka jüri üyelerinin de adları yazılmalı. Cumhuriyet’ten bu yana verilen ödüllerin adını, tarihini genç kuşaktan biri öğrenmeli. Cumhuriyet döneminin en etkin iki ödülünden söz edeceğim.
Biri CHP’nin verdiği Şiir Ödülleri, diğeri de TRT Ödülleri.
CHP Ödülleri’ni kazananlar arasında bugünün ünlü şairleri var.
TRT Ödülleri de edebiyatımıza birçok yetenek kazandırdı ya da keşfedilmesini sağladı. Bunların arasında Oğuz Atay da bulunuyor.
Ben de o ödüllerin şiir jürisindeydim. Katılımın yüksekliğini şöyle anlatabilirim.
Bir büyük çuval dolusu şiir dosyası gelmişti, çünkü ödül TRT’den sık sık haberlerde ilan ediliyordu. Bazı ödüller kısa bir süre verildi, sonra devam etmedi. Kurumlara göre aile ödüllerinin duyurulmasının, koşullarının iletilmesinin çok daha zor olduğunu biliyorum.
Edebiyat alanında verilen ödüller içinde, Cumhurbaşkanlığı Büyük Ödülü ile Kültür Bakanlığı Ödülü de bilgi bölümünde yer almalı. O iki ödül de müracaatla yapılmıyor ama bilinmeli. Edebiyatçının, sanatçının biyografisinde yer alması için.
Ödül listesinde en küçük ödülün bile adı, özelliği anılmalı.
Bir öğretim üyesinin bunu tez olarak verebileceğini bile düşünüyorum. İnternete de yüklenirse, bunu yapanın her zaman yenilemesi, güncelleştirmesi mümkün.

* * *

ÖDÜLLERİN öğrenileceği bir çalışmanın önemli ve acil olduğu kanısındayım.

------------------------------------------------------------

(*) Gramophone, Music Competitions Guide, December 2014.