Berke Vardar anıldı

Toplantıyı, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Fransızca Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı düzenledi.
Berke Vardar’la dostluğum Türk Dil Kurumu’nun kurultaylarında başladı, oradaki çalışmalarda tanıdım.
Türkiye’nin en büyük ve en önemli dilbilimcilerinden biri olan Berke Vardar değerli çalışmalarının yanı sıra Modern Dilbilimin kurucusu Ferdinand de Saussure’ün Genel Dilbilim Dersleri’ni Türkçeye kazandırmıştır. Ayrıca André Martinet, Pierre Guiraud, Joseph Vendryes, Antoine Meillet gibi büyük Fransız dilbilimcilerin yapıtlarını da dilimize aktarmıştır. Akademik yaşamı boyunca İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Filolojisi ve Fransızca Öğretmenliği bölümlerinde dersler vermiştir.
Dilimizde, dilbilim alanı terimleri, öncülüğünü Berke Vardar’ın yaptığı çalışmalar sayesinde oluşmuştur. İstanbul Üniversitesi bünyesinde kurduğu ve ölümüne kadar yönettiği Dilbilim Dergisi uluslararası nitelikte saygın bir dergi olmuş ve dünya çapında üne sahip değerli araştırmacıların yazıları bu derginin sayfalarında yer almıştır.
Anma toplantısının açış konuşmasını Bölüm Başkanı Sündüz Öztürk Kasar yaptı. Konuşmasında Vardar’ı şu sözlerle tanıtıyordu: “Çok Değerli Hocamız Berke Vardar ülkemizde dilbilim dalının yapılanmasını sağlamış örnek bir bilimadamı, olağanüstü öğretme yeteneğine sahip bir hoca, engin bilgisini genç meslektaşlarıyla paylaşmaktan mutluluk duyan ve onları yönlendiren bir mentor ve başarılı bir ekip lideriydi. Bunların yanı sıra, o, aynı zamanda, çok değerli yabancı dilbilimcilerin ülkemize gelmesini ya da burada yayın yapmasını sağlamış bir bilim elçisi, ülkemizdeki çalışmaların dışarıda tanınmasına öncülük etmiş bir bilim temsilcisi, Türkçenin özleşmesine çok büyük katkılarda bulunmuş bir dil düzenleyicisi, dilbilim terimcesinin oluşmasını sağlayan bir terim üreticisi, yöntemli bir sözlük yapımcısı, titiz bir kitap ve makale yazarı, en zorlu metinlerin çevirmeni, saygın bir dergi kurucusu ve editörü...”
Açılıştan sonra uluslararası üne sahip dilbilimci ve Berke Vardar’ın dostu Jean-Rene Ladmiral söz aldı.
Oleksandr Samoylenko-Yonca Sülün’ün keman düetinden sonra, Nurşen Bakır’ın kısa filmi gösterildi.
Anılarla Berke Vardar bölümünde ise Hasan Anamur, Osman Senemoğlu, Necmettin Sevil, Emel Ergun, Nedret Öztokat, Battal Odabaş, Sündüz Ö. Kasar konuştu.

* * *

DİLBİLİMİN TEMEL KAVRAM VE İLKELERİ konuyla ilgilenen, uzman veya meraklı herkesin okuması gereken kaynak metinlerden birisi. Sanırım kitabın en önemli bölümü “Başlıca Terimler ve Fransızca Karşılıkları” başlığını taşıyandır. Arı, duru Türkçeyi savunan, bunu bilimsel çalışmalarda gerçekleştirmek isteyen Vardar’ın dil tutumunu vurgular...
Dilbilim Sorunları kitabının başındaki Dil yazısı, dilin bütün özelliklerini, niteliklerini tanımlayarak, kitabı bilgili okumamızı sağlıyor:
“Dil, son derece karmaşık bir olgular bütünüdür. Biçim ve anlam, akıl ve tutku, toplum ve birey, dış etki ve iç oluşum el eledir bu bütünde. Dil, bir yanıyla toplum hayatının bütün görünümlerini kapsar, bir yanıyla da bilincin köklerine, bilinçaltının derinliklerine uzanır. Sanatın yüce katları da onun alanı, günlük yaşamın en ilkel gereksinimleri de. Gelenek onda saklıdır, gelecek onda filizlenir.”
İki ciltten oluşan Fransız Edebiyatı da bugün hâlâ aranan çalışmalardandır.

* * *

ANMALAR, bir alana emek verenin, okunmasını, ilgilenilmesini sağlayan, kuşakları yetiştiren kimseleri anımsatması açısından önemlidir ve kendinden soraki kuşakların da görevidir. Berke Vardar için anma toplantısı düzenleyenlere, hocalarını unutmadıkları için ayrıca teşekkür ediyorum.