Bundan 16 sene önce Fenerbahçe, Brezilyalı vizyoner futbol adamı Zico yönetiminde kulüp tarihindeki ilk ve son Şampiyonlar Ligi çeyrek finaline çıktı. O günkü Fenerbahçe kadrosu kaliteli bir oyuncu grubuydu ama bugünkü kadar derinliği olduğunu da düşünmüyorum doğrusu. İlk 11’de Maldonadolar, Önderler, Vedersonlar, Uğurlar gayet iyi iş çıkarıyorlardı, kulübede de Semih’i, Yasin’i, Colin Kazım’ı vardı Zico’nun. Ama Brezilyalı teknik adamın vizyonu netti, Lampard’lı, Ballack’lı, Terry’li, Essien’li, Drogba’lı Chelsea’yi elemek.
KONUŞTU, TÜYLER DİKEN DİKEN OLDU
O günlerde Fenerbahçe yardımcı antrenörü olan değerli futbol adamı dostum Önder Özen’den dinlemiştim: “Zico soyunma odasına girip konuşmasını yaptığında hepimizin tüyleri diken diken olmuştu. Ben bile o anda sahaya çıkıp tutabilirdim Lampard’ı! Kendisinin futbolculuk döneminde FIFA Kulüpler Kupası finalinde Liverpool’u nasıl yendiklerini anlattı çocuklara. Ve siz de Chelsea’yi yeneceksiniz dedi”
TERİM'LE ZICO'NUN SIRRI AYNIYDI
Galatasaray, UEFA Kupası’nı kazanma yolculuğunu yaparken birçok maçta stattaydım. F.Bahçe’nin de Şampiyonlar Ligi 2008 çeyrek final maçlarını yerinde izledim. Terim’le Zico’nun sırrı aynıydı. Öncelikleri o günkü Avrupa maçıydı. Ve tüm maçları kazanmak için çıktılar. Zico’lu F.Bahçe, 2 Nisan 2008’de İstanbul’da Chelsea’yi de çok iyi bir oyunla yendi. Londra’da da maçın sonlarında biraz şanslı olsalar uzatmalara götüreceklerdi eşleşmeyi. Çünkü hedefleri buydu. Hafta sonu ligde oynayacakları Karagümrük maçını değil, Chelsea’yi elemeyi düşünüyorlardı sadece. O vizyonu da ortaya koyan adam Zico’ydu.
OLYMPIAKOS ELENMEYECEK TAKIM DEĞİL
Olympiakos, Fenerbahçe için elenmeyecek bir rakip değil. Mendilibar ilk maça son derece cesur bir 11 çıkardı: İki santrfor Jovetic-El Kaabi, iki hücumcu kanat Masouras-Fourtounis’in arkasında bir de Giresunspor’dan 10 numara olarak tanıdığımız Chiquinho vardı. Bu hücumcu ekip, top ayağında olursa etkili. Hücum pres yaparsa etkili. Zaten ilk bir saatte de o yüzden skoru 3-0’a taşıdılar.
FENERBAHÇE ÇOK KOLAY GOL ATABİLİR
Alanyaspor, Süper Lig’in müstesna takımlarından. Fatih Tekke ile Aralık’tan beri oynadıkları 19 maçın sadece üçünde mağlup oldular. Beşiktaş’ı ve Trabzon’u oyun farkıyla yendiler, Fenerbahçe’yi durdurdular. Bunların hiçbiri boşuna değildi, zira tarif edilebilir bir oyun anlayışları var. Özellikle rakiplerinin tamamlayamadığı hücumlarda topu hızla iki taç çizgisine çıkarıyor ve etkili geçişler yakalıyorlar. Bu geçişlerde açıklar Yusuf ve Oğuz başroldeler. Bence Euro 2024 uçağı için de aday bu iki genç adam, dün de takımlarının hücumda kalbiydiler. Özellikle ilk 45’te Victor Nelsson üç ayrı pozisyonda durdurdu kanat akınlarını. Ancak ikinci yarının başlangıcıyla birlikte Okan Buruk çok doğru hamleler yaptı oyuna. Kanatlardaki 4 rolün üçünü yeniledi, yeni sağ kanat Kaan-Ziyech ve yeni sol çizgi Köhn-Barış oyunun akışını değiştirdiler tamamen. Tek devrede iki bekin asist, iki açığın gol katkısı vermeleri zaten yaptığı doğru hamlenin canlı kanıtı.
NELSSON DURUM 0-0’KEN KRiTiK MÜDAHALELER YAPTI
Hamlelerıyle maçın yıldızı olan Okan Buruk’un yanına günün iyileri olarak birkaç isim daha eklemek mümkün: Nelsson, durum 0-0’ken yaptığı kritik müdahalelerle ön plana çıktı. İlk 45’te durağan görünen Kerem Demirbay, ikinci devrede üçüncü bölgeye peş peşe etkili girişlerle yine galibiyette önemli rollerdendi. 56’da ilk golde topu o getirdi, 58’de de bir kafası çizgiden çıkarıldı. Mertens her zamanki gibi her olumlu atağın içinde.
KENARDA SAKiN KALMAK ÖNEMLi
Son bir parantezi de Alanyaspor’un başarılı hocası Fatih Tekke için açmak gerek. Eğer Süper Lig’de resmi bir ‘yılın teknik direktörü’ ödülü olsaydı, muhtemelen sezon sonunda 5 adaydan ikisi ellerindeki kısıtlı kadrolardan maksimum verim alan Markus Gisdol ve Tekke olabilirlerdi. Ancak çıkıştaki kariyerine çok saygı duyduğum Fatih Tekke’ye bir hatırlatma yapmak isterim: Kenarda sakin kalmak, yani öfke yönetimi de teknik direktörlüğün bir parçası.
TEKNiK ALANI 7-8 METRE TERK ETTi
Maçın kaderine tesir etmekten çok uzak bir ofsayt itirazı için teknik alanını 7-8 metre terk edip yardımcı hakemin yanına gitmesi ve 18’inci dakikada atılması lüzumsuz.
Dün Olimpiyat Stadı’ndaki iki perdeli bir maç izledik. İlk 45’te işler Karagümrük’ün istediği gibiydi, Fenerbahçe’nin tamamlayamadığı hücumlarda başarılı geçişler yaptılar. İki kez Can’la, bir kez de Güven’le yarattıkları pozisyonlardan bir gol çıkardılar. Bu noktada Tolunay Kafkas’ı da tebrik etmek lazım; Şota’nın yarattığı toz bulutundansa Alpaslan Erdem’in denemiş/başarmış modeline döndü. Solda Levent-Mendes’li, sağda Can’lı, önde Eysseric-Güven’li model, Karagümrük’ün kalan 6 haftada ligde kalma şansını artırır.
MiCHY BATSHUAYi GiRiNCE YAPBOZ TAMAMLANDI
İkinci perdedeyse daha etkili bir Fenerbahçe vardı sahada. Sebebi de çok basit: Dzeko haftalardır çok derine gelerek adeta oyun kurucu gibi oynuyor. Kane’in Tottenham’da, Rooney’nin ManU’da oynadığı “dokuz buçuk numara” rolü gibi bu stil. Ancak bu stilde bir dokuz buçuk numarayla oynuyorsanız, bir de onun yarattığı fırsatları değerlendirecek golcüye ihtiyacınız var. 46’da Batshuayi girince yapboz tamamlandı ve sonuç geldi Fenerbahçe için.
HAKEMiN YERLiSi-YABANCISI YOK, iYiSi-KÖTÜSÜ VAR
Bir parantezi de yabancı VAR uygulamasına açmak lazım.
1- Futbolcunun, hocanın veya hakemin yerlisi-yabancısı yok, iyisi-kötüsü var. Eğer Portekiz’den-İspanya’dan elit seviye hakem getireceksek faydası olur. Ama dünkü VAR Narciso, bu sezon Avrupa’da sadece ön elemelerde görev yapmış. Bugün Alanya-Galatasaray maçında VAR’da oturacak Melo’nun da Avrupa’da yine ön elemede tek bir maçı var. Portekiz’in orta sınıf hakemlerini getirmek için miydi bütün bu gürültü?
2- TFF, resmi açıklamasında yabancı VAR’lara “kritik maçlarda” görev vereceğini bildirmiş. Peki Ankaragücü-Gaziantep kritik de, Pendik-Başakşehir veya Hatay-İstanbul değil mi diye bir soru işareti yarattı tabii bu konu. Oysa o “kritik” sözcüğü kullanılmasaydı, her hafta 3 maçta yabancı VAR görevlendirilecek dense daha sağlıklı olurdu.
3- Sahi hakem performanslarını ölçmek için bir ihtiyar heyeti kurulmuştu, ne oldu onlara? İçinde Karlsson (74), Snoddy (69), Young (67), Larsen (68) olan o heyetin çoğu yeşil sahada maç yönetirken geri pas serbestti! VAR dönemiyle hiçbir alakaları da olmadı tabii yaşları itibariyle.
Beşiktaş’ın geçen hafta Başakşehir’e karşı ortaya koyduğu performans, siyah beyazlı taraftarları pek tatmin etmemişti haliyle. Beşiktaş sahaya 5 forvet özellikli oyuncuyla çıkmış ama üçüncü bölgeye baskıya hiç gitmemiş, oyunu tamamen kendi yarı alanında kabul etmişti. Başakşehir topa yüzde 70’le sahip olmuş, 1-0’dan sonra oyunu tamamen domine etmiş, sonunda da geliyorum diyen gol gelmişti.
YiNE BiR FERNANDO SANTOS KLASiĞi
Başakşehir’deki görüntü iki gerekçeyle problemliydi: Hem Beşiktaş’ın önlem alan değil aldıran taraf olma geleneği açısından sıkıntılıydı o oyun. Hem de sahaya bu kadar çok ofansif özellikli futbolcuyla çıkıp onlara yarı sahayı geçirtmemek mantıksızdı. Santos, Samsun önünde ya oyuncuları ya da oyunu değiştirmeliydi.
Oyuncuları büyük ölçüde değiştirmedi. Ama ilk devrede oyunda farklılıklar vardı bu kez. İlk 45’te ön alana daha kalabalık giden ve daha çok deneyen Beşiktaş, golü de buldu bu mantaliteyle. Ancak ikinci yarının başlamasıyla bir Fernando Santos klasiği izledik yine. Emre’nin golüne kadar, yani 46 ile 68 arası topla yüzde 60 oynayan ve daha çok risk alan Samsunspor hak ederek buldu beraberlik sayısını.
GÖREVE GETiRiLMESi HATAYDI
Beşiktaş’ın sabit fikirli ve tek planlı Santos’u göreve getirmesi zaten büyük bir hataydı. Bu hatadan geç de olsa dönüldü. Santos, son görevinde Polonya’yla Euro 2024 elemelerinde felaket bir performans göstermiş, Moldova ve Arnavutluk’a yenilmiş, Faroe’yi ancak 75’te bir penaltıyla çözebilmişti. Santos’u gönderen Polonya’nın kaderi o gün değişti ve sonrasında iyi sonuçlarla Euro 2024 vizesi almayı başardılar. Beşiktaş da Santos’la yollarını ayırarak hem bu yılını hem de gelecek sezonunu kurtarma adına doğru bir hamle yaptı bence.
Mendilibar, sadece 2 ay önce göreve geldi. Bu iki ayda 5 Avrupa maçına çıktı. Ligde de PAOK, Panathinaikos ve AEK ile karşılaştı. Önlerinde PAOK’la iki, Panathiniakos, AEK ve Fenerbahçe ile birer maç daha var. Eğer turu onlar geçerse, 3 ay içinde 8 Avrupa maçı, 7 de derbi oynamış olacaklar.
Tabii ki bu sert fikstürün sebebi, Yunan Ligi’nde uygulanan play-off... PAOK ve Olympiakos neredeyse her hafta sonu bir derbiye çıkıyorlar, her hafta içi de bir Avrupa müsabakasına. Bu fikstür elbette yıpratıcı. Ama bence bir de avantajı olmuş bu takvimin: Her maça kamikaze pilotu gibi çıkıyorlar! İçerideki Maccabi ve Panathinaikos müsabakaları gibi yere çakılabiliyorlar, ama son anda kafayı yukarı çevirebilirlerse rakipleri için tehlike haline dönüşebiliyorlar.
iŞLER iYi GiDERSE 5 ATABiLiR GiTMEZSE 5 YiYEBiLiR
Mendilibar dün sahaya iki santrfor (Jovetic ve El Kaabi), iki kanat forvetle (Masouras ve Fourtounis) çıktı. Onların arkasında ön libero rolünde Giresunspor’un eski on numarası Chiquinho vardı. İşler umdukları gibi giderse 5 atabilecek, gitmezse 5 yiyebilecek bir ekip bu. 60 dakika boyunca önde baskı yaptılar. Pozisyonları da zaten Fenerbahçe’nin çıkarken yaptığı hatalarla buldular.
Fenerbahçe’nin Olympiakos’un bu önde baskısına hazırlığı olmadığı gibi, Kartal da oyuna 60 dakika boyunca müdahale etmedi. Krunic dün kritik bölgede en az 4 pas hatası yaptı, Kartal onu ancak 3-0’daki kaybından sonra değiştirdi. Zaten maçın kırılma anı da orası oldu: Krunic-Zajc çıktı, İsmail-Fred girdi, apayrı bir müsabaka başladı Karaiskakis’te.
iSMAiL YÜKSEK-FRED’LE BAŞLASA NE OLURDU?
Dün 60 dakikalık ilk müsabakayı geriden çıkamayan, tüm taçları rakibe atan Fenerbahçe 3-0 kaybetti. Son 30 dakikalık ikinci müsabakadaysa İsmailFred’le geriden çıkabilen, büyük takım davranışı gösteren Fenerbahçe vardı sahada. Onlar da 30 dakikalık ikinci maçı 2-0 kazandılar zaten. Dünkü maçı, İF’ten önce, İF’ten sonra diye ikiye ayrılabiliriz rahatlıkla.
İnsan şunu sormadan edemiyor: Dün İsmail-Fred başlasa sonuç bambaşka olmaz mıydı? Acaba iki oyuncu da 30 dakika oynayabilecek fiziksel seviyede miydiler? Fenerbahçe Pire’den tur biletiyle çıkabilecekken, rövanşa bırakmış oldu işi.
Dün Türk futbol tarihine utanç sayfası olarak kaydedilecek bir gece yaşandı Şanlıurfa’da. Bu tabloda katkısı olan her bir kişi şunu unutmasın lütfen: Üzerinizde cumhuriyetin yüzüncü yılının ahı var... Bu noktaya ulaşana dek 3 büyük hata yapıldı bence:
1- Bu final pekalâ 2023’te Atatürk Olimpiyat Stadı’nda cumhuriyetin yüzüncü yıl coşkusuyla oynayabilirdi. Sürecin en başında Riyad teklifi masaya geldiğinde, bunu cumhuriyetin 100’üncü değil, 101’inci senesinde konuşalım demeyen herkes suçludur.
19 MAYIS'TA OYNATILMALIYDI
2- Alternatif tarihin 7 Nisan olarak ayarlanması da bir başka saçmalık. 29 Aralık Riyad fiyaskosu yaşandığında iki takımımız da Avrupa’da devam ediyordu, bunu gözeterek yeni tarih belirlemek bu kadar zor olmamalıydı. Süper Lig 37’nci hafta maçlarını 15 Mayıs’ta, Süper Kupa’yı 19 Mayıs’ta Samsun 19 Mayıs Stadı’nda oynatıp, Atatürk’ün emanetine yakışır bir saygı duruşunda bulunabilirdiniz.
3- Dün Fenerbahçe’nin maça U19’la çıkıp, ikinci dakikada sahayı terk etmesi son lig şampiyonu Galatasaraylı sporcuların da, son kupa galibi Fenerbahçeli futbolcuların emeğine de haksızlık.
NİÇİN TEMMUZ'U BEKLİYORSUNUZ?
Ayrıca tarihin en kötü TFF’si madem görevi bırakıyor, niçin temmuzu bekliyor? Neden 2024-25 sezonunu da şimdiden bir enkaz haline getirme yetkisi bunlarda?
Neden gelecek sezon 19 takımla oynanıyor? Dünyada tek sayıda takımla, bay geçme saçmalığıyla oynanan tek bir lig söyleyin bana!
Dün Başakşehir Stadı’ndaki maçın santrası 20:30’da yapıldı ama 19:30’da hocaların ellerine esame listesi ulaştığında başlamıştı satranç. Her iki hoca da milli maç arası öncesi aldıkları kırıcı yenilgilere reaksiyon verme adına ciddi dokunuşlar yapmışlardı takımlarına. Fernando Santos, maç önü demecinde ilk 11’i yaparken Antalyaspor maçı ikinci yarısındaki güçlü oyunu referans aldığını anlattı. Gerçekten de Beşiktaş, 15 gün önce Antalya maçının son yarım saatinde oyunu tek kaleye çevirmiş, topa %78 sahip olmuş ve şutlarda da 11-1 üstünlük kurmuştu. Bunu da başaran sahadaki ofansif 11’di. Santos, Antalya önünde son yarım saatte merkezi Gedson-Muci’ye bırakmış, ileride adeta 4 forvetle (Rashica, Muleka, Aboubakar ve Semih’le) oynamıştı. Santos oradan puan çıkaramadı ama belli ki o oyunu aklına referans olarak kaydedip Başakşehir Stadı’na taşımayı hedefledi.
BAŞAKŞEHiR %71 TOPA SAHiPTi
Ancak Antalyaspor ile Başakşehir maçları arasında önemli bir fark vardı tabii: Antalyaspor, skorun da avantajıyla topu Beşiktaş’a bırakmıştı ikinci devrede.
Başakşehir’inse oyunu bambaşka. Onlar ligin en yüksek pas isabet yüzdesine ve en fazla 10+ isabetli pas dizisine sahip takımı. Topu talep ediyorlar, geriden pasla çıkıyorlar. Dün de zaten topa %71 sahip olarak devam ettirdiler bu stratejilerini.
3. BÖLGEDE BASKI YAPAMADI
Çağdaş Atan’ın talebeleri geriden topla çıkmayı tercih ederken Fernando Santos’un karşılama stratejisi daha önceki 11 maçından farklı değildi. Beşiktaş bir türlü üçüncü bölgeye baskıya gelmedi, rakibini genelde sabit bir blokla birinci-ikinci bölgede karşıladı.
Santos’un talebeleri ilk devrede Colley ile bir gol bulduğu için bu anlayışı 45’e, hatta 60’a kadar sürdürmesi kabul edilebilir.
MESLEKTAŞINI SEYRETTi
Bu sezon Fenerbahçe’nin oynadığı bir müsabaka analizinin içinde “Fred” sözcüğünün geçmeme ihtimali yok gibi. Brezilyalı oyuncu sahadayken varlığıyla zaten büyük fark yaratıyor. Takımının beyni, kalbi, her şeyi. Sahada değilken de yokluğu ciddi biçimde hissediliyor bu kez de. Fenerbahçe’nin bu sezon en çok zorlandığı süreçte, ilk devrede peş peşe puan kaybettiği Trabzon-Ludogorets ve Adana Demir maçlarında yoktu Fred. Fenerbahçe ligde ve Avrupa’da çok aramıştı onu o dönemde. Dün de Fred’in yokluğu özellikle 2-1’e kadar ciddi biçimde hissedildi Kadıköy’de.
DZEKO TELAFi iÇiN ÇABALADI
Kaderin garip bir cilvesi, Fenerbahçe ligin ilk devresinde de Adana deplasmanında hem Fred, hem İsmail’den aynı anda yoksundu. O gün merkezde Crespo-Zajc oynamış, Fenerbahçe Adana’dan 0-0’la dönmüştü. Dün merkezde Krunic-Zajc oynadılar. Krunic yine bildiğiniz Krunic. Zajc sezonun geneline göre bir tık daha hareketliydi. Ancak Fred’in oynamadığı hemen her maçta olduğu gibi Dzeko yine çok gezerek, çok dolaşarak merkezdeki eksikliği telafi için çabaladı dün de.
MANŞETTE YILDIZLAR YOK
Ancak dün Fenerbahçe’nin zorlu Adana sınavında manşette ne takımına gol yediren İrfan Can Eğribayat, ne geri kazanma ustası Djiku, ne de güzel bir sayı yapan Tadic vardı bence. Esas manşeti, top toplayıcı bir genç adam attı dün Kadıköy’de. Dikkatli sporseverler hatırlayacaklardır, 2019’da Tottenham’la Olympiakos arasında oynanan Şampiyonlar Ligi maçında bir top toplayıcı genç çocuk, tacın hızlı atılmasını sağlayarak takımına beraberliği getiren gole önemli katkı yapmıştı. O sıralarda Tottenham’ı çalıştıran Jose Mourinho koşarak golü o çocukla kutlamış, bununla da yetinmeyerek genç adamı takım yemeğinde de ağırlamıştı.
GENÇ ÇOCUĞUN KATKISI
Dün de Fenerbahçe için beraberliği bozan gol belki Dzeko’dan geldi. Belki taç atışını İrfan Kahveci şahane bir biçimde hızlı kullandı. Ama İrfan Can’ın o tacı çabuk kullanmasını sağlayan bir top toplayıcı genç çocuktu.
Ne dersiniz, İsmail Kartal da, adeta bir gol katkısı veren o top toplayıcı genç çocuğu, Jose Mourinho gibi takım yemeğinde ağırlar mı?
